قرص اورژانسی یا قرص صبح روز بعد، روشی اظطراری برای پیشگری از بارداری است.

معمولا در شرایطی که فرد بدون روش پیشگیری رابطه داشته یا زمانی که روش پیشگیری کارامد نباشد، از این روش استفاده می شود.

قرص اورژانسی با بالا بردن هورمون های زنانه از لقاح اسپرم با تخمک جلوگیری کرده و در نهایت از بارداری جلوگیری می‌کند.

. این دارو به دو شکل تک قرص و دو قرص در بازار موجود است و نحوه مصرف آن به نوع محصول بستگی دارد

چرا بانوان به مصرف قرص اورژانسی روی می‌آورند؟

در گذشته، بسیاری از بانوان به دنبال روش‌های کم‌خطر و مطمئن برای پیشگیری از بارداری بوده‌اند.

استفاده از قرص‌های اورژانسی یکی از این روش‌هاست که به بانوان این امکان را می‌دهد تا در صورت وقوع بارداری ناخواسته، بدون نیاز به روش‌های پیچیده‌تر و خطرناک‌تر اقدام کنند.

با این حال، مصرف این قرص‌ها نباید به عنوان یک روش روتین پیشگیری از بارداری استفاده شود.

نکات مهم در مورد نحوه مصرف قرص اورژانسی

از زمان‌ های گذشته تاکنون بانوان به دنبال روش‌ های مطمئن و کم خطر برای پیشگیری از بارداری بودند تا بتوانند روابط جنسی را بدون محدودیت تجربه کنند و در صورت بروز بارداری ناخواسته مجبور به مصرف داروهای خاص برای سقط جنین نباشند.

اما قرص اورژانسی یک روش مطمئن برای پیشگیری از بارداری است اما تنها در موارد خاص مورد استفاده قرار می‌ گیرد، بانوان مجازند که نهایتاً در طی سال ۲ تا ۳ مرتبه پس از داشتن رابطه جنسی محافظت نشده از قرص اورژانسی استفاده کنند.

لازم به ذکر است که این قرص‌ ها برای استفاده روتین توصیه نمی شوند و ممکن است در صورت مصرف دائمی آنها سلامت رحم و عملکرد آن به خطر افتاده و عواقب زیاد و جبران ناپذیر را به همراه داشته باشد.

طریقه مصرف قرص اورژانسی لوونورژسترول را باید از متخصصان جویا شوید تا بتوانید با مصرف درست این دارو از بارداری ناخواسته پیشگیری نمایید.

برای استفاده از این قرص‌ ها متخصصان به بانوان تاکید می‌ کنند که ابتدا مطمئن شوند که باردار نیستند زیرا ممکن است مصرف این قرص‌ های هورمونی باعث برهم خوردن تعادل بدن بانوان شده و اگر شخص باردار باشد برای جنین و مادر عوارض زیادی به همراه دارد.

همواره به یاد داشته باشید که مصرف انواع قرص‌ های اورژانسی باعث میشود تا دوره پریود یک هفته الی ۱۰ روز به تاخیر بیفتد.

به همین دلیل است که مصرف این قرص‌ ها برای مدت زیاد توصیه نمی شود زیرا می‌ تواند عملکرد رحم و تخمدان‌ ها را مختل کند.

اگر بانوان بعد از استفاده از قرص اورژانسی به مدت ۳ الی ۴ هفته پریود نشوند باید آزمایش بارداری دهند.

البته این زمان حداکثر تا دو هفته ادامه پیدا می‌ کند و اگر بعد از مصرف قرص اورژانسی به مدت طولانی، قاعدگی اتفاق نیفتد انجام تست بارداری الزامی است.

یکی دیگر از نکاتی که قبل از مصرف قرص اورژانسی از طرف پزشک به بانوان اعلام میشود این است که اگر بعد از مصرف قرص، بانوان با دل دردهای شدید مواجه شوند و این عارضه حدود ۳ الی ۵ هفته بعد اتفاق بیفتد باید برای بررسی‌ های دقیق‌ تر به پزشک مراجعه نمایید زیرا احتمال سقط جنین یا حاملگی خارج از رحم وجود دارد.

همواره این نکته را به یاد داشته باشید که مصرف دوز اضافه از قرص‌ های اورژانسی تاثیر بهتری بر پیشگیری از بارداری ندارد و ممکن است حتی مصرف بی‌ رویه این دارو سلامت فرد را به خطر بیندازد.

مصرف قرص‌ های اورژانسی برای بانوانی که در دوره شیردهی هستند مناسب نیست.

بهتر است که اگر در این دوران احتیاج به مصرف قرص‌ های اورژانسی دارید حتماً با پزشک خود مشورت کرده و با احتیاط بیشتری از این دارو استفاده نمایید.

ترکیبات خاصی که برای قرص‌ های اورژانسی در نظر گرفته میشود ممکن است با بدن برخی از بانوان سازگاری نداشته باشد در صورت مصرف این قرص و حساسیت به ترکیبات آن باید پیش از استفاده با پزشک خود مشورت کنید.

لازم به ذکر است که بعد از مصرف این قرص‌ ها ممکن است بانوان با اضافه وزن مواجه شوند.

همچنین تحقیقات انجام شده نشان می‌ دهد که مصرف این قرص هیچگونه اختلالی در سیستم کلیوی و کبدی ایجاد نمی‌ کند و تا به امروز هیچ گونه ضرری برای چنین اعضای مهم بدن نداشته است.

متخصصانی که در زمینه زنان فعالیت دارند مصرف قرص‌ های اورژانسی را برای بانوان بالای ۱۷ سال مناسب می‌ دانند و مهم است که این قرص در شرایط کاملاً مناسب نگهداری شوند و دمای ۱۵ تا ۳۰ درجه سانتیگراد مناسب است.

اگر این قرص‌ ها در معرض گرما و رطوبت قرار بگیرند ممکن است اثرگذاری مناسبی نداشته باشند.

مهم است که این دارو را مستقیماً از مراکز معتبر تهیه کنید و در شرایط مناسب نگهداری کنید.

زمان مصرف قرص اورژانسی

طریقه مصرف این قرص بسیار مهم است و بانوان باید حتماً از پزشک یا متخصص مربوطه مشورت بگیرند تا بتوانند با مصرف صحیح این دارو از بارداری ناخواسته جلوگیری کنند.

یکی از نکات مهم در مورد مصرف قرص اورژانسی این است که ابتدا باید مطمئن شوند که باردار نیستند.

زیرا مصرف این دارو در صورتی که فرد باردار باشد، می‌تواند برای جنین و مادر عوارض خطرناکی به همراه داشته باشد.

اگر بانوان بالای ۱۷ سال در موارد ضروری و در صورت داشتن رابطه جنسی محافظت نشده به یک روش اضطراری برای پیشگیری از بارداری نیاز پیدا کنند مصرف قرص اورژانسی از طرف پزشک به آنها پیشنهاد میشود.

اما این نکته را به یاد داشته باشید که مصرف این قرص باید در اسرع وقت باشد و کمتر از ۷۲ ساعت یا سه روز بعد از رابطه جنسی باید مصرف شود.

در غیر این صورت ممکن است این داروها اثرگذاری مطلوبی را بر تخمک نداشته و لقاح اتفاق بیفتد.

هر چه زمان مصرف قرص اورژانسی به رابطه محافظت نشده کمتر باشد احتمال اثرگذاری آن بیشتر است.

البته بانوان اگر تا سه روز بعد از رابطه از این قرص استفاده کنند احتمال بارداری تا ۹۸ درصد کاهش می‌ یابد.

همواره به یاد داشته باشید که بعد از مصرف قرص‌ های اورژانسی رابطه محافظت نشده دلیل بر عدم بارداری نخواهد بود.

با این حال مهم است که بعد از رابطه از این قرص‌ ها استفاده کنید و مصرف این قرص پیش از رابطه اثرگذاری خوبی نداشته و فرد در معرض بارداری‌ های ناگهانی قرار می‌ گیرد.

گاهی اوقات بانوان بعد از مصرف قرص‌ های اورژانسی استفراغ کرده و مهم است که مجدداً دوز تعیین شده مصرف شود.

زیرا ممکن است دوز مصرفی به این واسطه از معده خارج شده و این قرص اثرگذاری مناسبی بر بدن نخواهد داشت و روشی مطمئن برای پیشگیری از بارداری نخواهد بود.

آیا مصرف قرص اورژانسی برای همه مناسب است؟

استفاده از قرص اورژانسی برای همه بانوان مناسب نیست.

بانوانی که در دوران شیردهی قرار دارند یا به برخی از ترکیبات این قرص حساسیت دارند، باید پیش از مصرف با پزشک مشورت کنند.

همچنین، این قرص‌ها برای بانوان زیر 17 سال توصیه نمی‌شود و باید با دقت بیشتری مصرف شوند.

عوارض قرص اورژانسی

از آنجایی که متخصصان مصرف قرص اورژانسی را یک روش کاربردی برای پیشگیری از بارداری‌ های ناخواسته می‌ دانند اما بانوان را نسبت به عوارض احتمالی آن آگاه می کنند تا بدانند که مصرف این قرص برای مدت طولانی چه عواقبی را برای سلامت آنها به همراه دارد.

بعد از مصرف قرص‌ های اورژانسی ممکن است بانوان به دلیل ترکیباتی که دارد حالت تهوع یا استفراغ را تجربه کنند و در پی آن سرگیجه، خستگی یا سردرد دور از انتظار نخواهد بود.

اما بعد از مصرف قرص‌ های اورژانسی اکثر بانوان حساس شدن سینه‌ ها را تجربه کرده و قاعدگی نامنظم یکی از مشکلاتی است که عموم بانوان تجربه می‌ کنند.

گاهی پیش می‌ آید که در بین دوره‌ های قاعدگی بانوان لکه بینی و حتی خونریزی‌ های شدید را تجربه می‌ کنند و درد لگن و شکم می‌ تواند در پی این عارضه اتفاق بیفتد.

اغلب متخصصان بر این باورند که گرفتگی عضلات و حتی تغییرات خلق و خو بعد از مصرف قرص‌ های اورژانسی کاملاً طبیعی است.

همچنین علائمی بلافاصله بعد از مصرف قرص اتفاق می‌ افتد و نهایتاً تا چند روز بهبود پیدا می‌ کند.

در برخی موارد پوست فرد دچار تغییراتی مانند آکنه، خشکی پوست، لک، حساسیت به خورشید می‌شود.

اما برخی دیگر از عوارض نشان دهنده واکنشات آلرژیکی بدن نسبت به این دارو است.

اگر در پی مصرف قرص اورژانسی مشکلاتی مانند کهیر، خارش یا تنگی نفس را تجربه می‌ کنید و متوجه میشوید که به مرور زمان تورم در ناحیه لب‌ ها، زبان، گلو و صورت اتفاق می‌ افتد حتماً به پزشک خود اطلاع داده و نباید در آینده از این قرص‌ ها مجدداً استفاده نمایید.

لذا مهم است برای انتخاب روش روتین پیشگیری از بارداری به متخصص زنان و زایمان همچون دکتر نرجس شعاع حسنی مراجعه کنید.

تأثیرات قرص اورژانسی بر چرخه قاعدگی

یکی از اثرات جانبی مصرف قرص اورژانسی، تأخیر در چرخه قاعدگی است.

بانوان ممکن است بعد از مصرف این قرص، تا یک هفته یا ده روز تأخیر در پریود خود داشته باشند.

این موضوع به دلیل تغییرات هورمونی است که این قرص در بدن ایجاد می‌کند و به همین دلیل مصرف مکرر آن توصیه نمی‌شود.

اگر پریود تا سه یا چهار هفته پس از مصرف قرص رخ ندهد، بانوان باید تست بارداری انجام دهند.

چه زمانی می‌ توان از قرص اورژانسی استفاده کرد؟

متخصصانی که در زمینه زنان فعالیت دارند مصرف قرص‌ های اورژانسی را یک راهکار قطعی و فوری برای پیشگیری از بارداری می‌ دانند.

برای تمامی کسانی که از رابطه محافظت نشده نگران هستند این روش کاربردی و موثر است و اگر با اصول درست و تحت نظر پزشک مصرف شود هرگز خطر سلامت فرد را تهدید نخواهد کرد.

بانوان می‌ توانند در موارد خاص از قرص‌ های اورژانسی استفاده کنند اگر شخص از هیچ روشی برای پیشگیری از بارداری استفاده نکرده باشد قرص‌ های اورژانسی گزینه مناسبی هستند.

همچنین اگر در طی رابطه متوجه شدید که کاندوم پاره شده و مایع منی به رحم انتقال پیدا کرده است باید خیلی سریع و فوری با مصرف قرص‌ های اورژانسی از بارداری ناخواسته جلوگیری کنید.

اما تمامی بانوانی که از آی یو دی استفاده می‌ کنند موظفند که در فواصل زمانی کوتاه برای بررسی موقعیت و جایگاه آی یو دی توسط پزشک تصویربرداری‌ های لازم را انجام دهند.

اگر به موقعیت آی‌ یو دی مشکوک هستید و اطمینان از عملکرد دقیق آن ندارید می‌ توانید بعد از روابط محافظت نشده از قرص اورژانسی استفاده کنید.

گاهاً بانوان در پی مصرف قرص‌ های ضد بارداری به صورت روزانه ممکن است زمان دقیق مصرف آن را فراموش کرده و یک یا دو روز مصرف قرص به تاخیر بیفتد.

در چنین موقعیتی بهتر است در صورت داشتن روابط جنسی محافظت نشده از قرص‌ های اورژانسی نیز استفاده نمایید.

اما اگر بانوان در پی استفاده از قرص‌ های ضد بارداری معمول با مشکلاتی مانند استفراغ یا اسهال مواجه شوند و یا از آنتی بیوتیک استفاده کنند، ممکن است اثرگذاری قرص را با اختلال مواجه کنند و این روشی مطمئن برای پیشگیری از بارداری نخواهد بود، در چنین موقعیتی بانوان می‌ توانند برای اطمینان بیشتر از قرص‌ های اورژانسی استفاده کنند.

البته این قرص‌ ها برای تمامی بانوانی که در معرض تجاوز جنسی قرار می‌ گیرند کاربرد داشته و می‌ توانند برای پیشگیری از بارداری‌ های ناخواسته از قرص اورژانسی استفاده نمایند.

تأثیرات اضافه وزن بر اثرگذاری قرص اورژانسی

تحقیقات نشان می‌دهد که بانوانی که دارای اضافه وزن زیاد هستند ممکن است اثر کمتری از قرص اورژانسی ببینند.

بانوانی که شاخص توده بدنی (BMI) آن‌ها بالای 30 است، باید حتماً با پزشک خود مشورت کرده و روش‌های جایگزین را در نظر بگیرند، زیرا مصرف قرص‌های اورژانسی ممکن است به تنهایی مانع بارداری نشود.

چه موقع قرص اورژانسی اثر نمی کند؟

اگر بانوان بخواهند از قرص‌ های اورژانسی در موقعیت مناسب استفاده کنند باید نحوه مصرف و طریقه درست استفاده از این قرص‌ ها را از متخصصان جویا شوند.

اما گاهی اوقات این قرص‌ ها حتی در صورت مصرف درست و به موقع اثرگذاری خوبی نخواهند داشت، اگر روند تخمک گذاری به طور کامل انجام شده باشد حتی این قرص‌ های هورمونی هم نمی‌ توانند مانع از بارداری شوند.

به یاد داشته باشید که مصرف برخی از انواع داروها همراه با قرص اورژانسی باعث میشود تا این قرص اثرگذاری مطلوب را نداشته باشد.

به عنوان مثال داروهای ضد افسردگی، کاربامازپین و فنی توئین از جمله داروهایی هستند که مانع از اثرگذاری درست قرص‌ های اورژانسی میشوند.

اما در صورتی که بانوان با اضافه وزن زیاد مواجه باشند و بی‌ ام‌ آی بدن آنها بیش از ۳۰ باشد ممکن است تاثیر کمتری را از قرص‌ های اورژانسی تجربه کنند و حتی در مواردی ممکن است این قرص‌ ها کاملاً بی‌ اثر باشند و در صورت مصرف باز هم بارداری رخ دهد.

تأثیرات جانبی بلندمدت قرص اورژانسی

استفاده طولانی مدت و مکرر از قرص‌های اورژانسی می‌تواند تأثیرات منفی بر سلامت بانوان داشته باشد.

تغییرات هورمونی ناشی از مصرف مکرر این قرص‌ها ممکن است باعث اختلالات قاعدگی، مشکلات تخمدان‌ها و حتی کاهش عملکرد رحم شود.

به همین دلیل، بانوان باید از استفاده مکرر این قرص‌ها خودداری کرده و از روش‌های پیشگیری از بارداری مطمئن‌تر استفاده کنند.

تداخلات دارویی با قرص اورژانسی

استفاده کردن از برخی داروها عملکرد قرص اورژانسی را کاهش داده و احتمال بارداری ناخواسته را افزایش می دهند که در ادامه به بررسی این داروها می پردازیم.

• استفاده کردن ار داروهای ضد صرع مانند کاربامازپین، فنی‌توئین، و اتوسوکسیمید
• مصرف داروهای ضد سل: مانند ریفامپین و ریفابوتین
• استفاده کردن از داروهای ضد HIV مانند نلفیناویر و ریت vonavir
• خوردن داروهای گیاهی مانند خارمریم و گل راعی

در صورت استفاده از این داروها با پزشک خود مشورت کرده و بهترین روش پیشگیری را انتخاب کنید.

نکات تکمیلی در مورد قرص ‌های اورژانسی

همان طور که گفته شد در مورد مصرف قرص‌ های اورژانسی باید با احتیاط بیشتری اقدام کنید.

متخصصان بر این باورند که این قرص‌ ها تنها برای مواقع اضطراری کاربرد دارند و نباید به عنوان یک روش پیشگیری از بارداری از آن استفاده نمایید.

تمامی بانوان می‌ توانند از قرص‌ های اورژانسی استفاده کنند و اغلب محدودیتی برای آن وجود ندارد.

اما متخصصان برای زنان زیر ۱۷ سال منع مصرف در نظر گرفته و اگر بانوان با بیماری‌ های مزمن و آسم مواجه باشند باید با مشورت پزشک از این قرص‌ های هورمونی استفاده نمایند.

به یاد داشته باشید که هر فرد تنها مجاز است در طی سال ۲ الی ۳ مرتبه از این قرص‌ ها استفاده نماید و مصرف بیشتر آن خطرات و عوارض جبران ناپذیری در پی دارد.

بسیاری از بانوان در مورد عملکرد قرص‌ های اورژانسی نگرانی دارند و تصور می‌ کنند که ممکن است مانند دیگر روش‌ ها، درصدی خطا در عملکرد آن وجود داشته باشد.

تحقیقات انجام شده نشان می‌ دهد که درصد خطا در عملکرد قرص‌ های اورژانسی نهایتاً 1 الی 2 در نظر گرفته میشود.

اگر بانوان بلافاصله بعد از رابطه محافظت نشده اقدام به مصرف قرص اورژانسی کنند قطعاً نتایج بسیار خوبی به دست آورده و مانع از بارداری خواهد شد.

عوارضی که در پی مصرف قرص های اورژانسی اتفاق می‌ افتد کاملاً شایع است و عموماً خطری برای سلامت بانوان ندارد.

گاهی بانوان حتی پس از مصرف قرص‌ های اورژانسی با وسواس‌ های فکری مواجه میشوند و تصور می‌ کنند که انجام تست بارداری الزامی است.

اگر یک هفته بعد از مصرف قرص، قاعدگی با نظم درست اتفاق بیفتد دیگر نیازی به انجام تست بارداری نخواهند داشت، اما اگر این تاخیر به مدت دو هفته و بیشتر ادامه پیدا کرد فرد باید تست بارداری داده تا از اثر قرص اورژانسی مطمئن شود.

همواره این نکته را به یاد داشته باشید که بانوان مجاز به استفاده طولانی مدت و دائمی از قرص‌ های اورژانسی نیستند.

دیگر قرص‌ ها با دوز معینی از هورمون برای مصارف روزانه در اختیار بانوان قرار می‌ گیرد.

اما از آنجایی که دوز هورمون در قرص‌ های اورژانسی بسیار زیاد است بانوان نباید به صورت مکرر از آنها استفاده نمایند زیرا به مرور زمان اختلالات و عوارض طولانی مدت را به همراه می‌ آورند.

اهمیت تهیه قرص اورژانسی از مراکز معتبر

یکی از نکات مهم در مورد مصرف قرص‌های اورژانسی، تهیه این داروها از مراکز معتبر است.

دمای نگهداری این قرص‌ها باید بین 15 تا 30 درجه سانتی‌گراد باشد تا اثرگذاری خود را حفظ کنند.

قرار دادن این داروها در معرض گرما یا رطوبت می‌تواند اثر آن‌ها را کاهش دهد و مصرف آن‌ها ممکن است دیگر تأثیرگذاری مطلوبی نداشته باشد